Nội Dung Chính
1. Tại sao bé cần ăn dặm? Mấy tháng cho bé ăn dặm được?
1.1 Tại sao bé cần ăn dặm?
Ăn dặm có thể hiểu là giai đoạn ngoài uống sữa mẹ, bé còn được cung cấp dinh dưỡng từ những nguồn thức ăn khác. Đây là giai đoạn vô cùng khó khăn cho cả mẹ và bé. Có nhiều mẹ rưng rưng nước mắt khi thấy con mình ăn và sau đó nôn ọe ra. Hay có những lúc mẹ tức phát khóc khi con cứ mím môi từ chối, nhè thức ăn ra. Tất cả là vì mẹ chưa cho bé ăn dặm đúng cách. Không có đứa trẻ nào vừa sinh ra có thể bước đi được, việc làm quen với thức ăn cũng vậy, bé cần có thời gian và đúng quy cách cũng như theo từng giai đoạn
Ăn dặm sẽ giúp bé làm quen với những thức ăn khác, bổ sung thêm nhiều dinh dưỡng mà sữa mẹ chưa cung cấp đủ. Từ đó giúp bé phát triển nhanh chóng, tăng chiều cao nhanh, tăng đề kháng và bé sẽ ít bị đau ốm hơn.
1.2 Vậy khi nào bắt đầu ăn dặm cho bé? Mấy tháng cho bé ăn dặm?
Tổ chức y tế thế giới (WHO) khuyến cáo các mẹ chỉ nên cho con ăn dặm từ 6 tháng tuổi. Trong 5 – 6 tháng đầu tiên nguồn dinh dưỡng từ sữa mẹ là đã đủ cho bé. Có nhiều mẹ mong muốn con lớn nhanh và cho bé ăn dặm sớm. Nhưng đó là một trong những sai lầm của nhiều mẹ trẻ.
Giai đoạn trước 5 – 6 tháng tuổi, hệ tiêu hóa của bé còn rất non nớt nên bất kỳ “thức ăn lạ” nào ngoài sữa mẹ đều có thể ảnh hưởng xấu đến bé. Bé có thể bị tiêu chảy, nôn ọe, táo bón… nặng hơn có thể nhập viện.
Đặc biệt khi bé ăn dặm sớm, sẽ dẫn đến bụng thường xuyên no và từ đó kén sữa hơn. Như đã nói ở trên, trong giai đoạn này sữa mẹ là tốt nhất và cần thiết nhất cho sự phát triển của bé. Vì vậy các mẹ thương con nhưng phải thương đúng cách. Đừng nôn nóng muốn con mau lớn mà gây hại đến con nha!
2. Những dấu hiệu mẹ cần chú ý khi bé “sẵn sàng” ăn dặm
Tùy cơ địa và thể chất của mỗi bé mà giai đoạn ăn dặm cũng khác nhau. Như đã trả lời câu hỏi: mấy tháng cho bé ăn dặm ở trên thì Bé tròn 6 tháng tuổi đã có thể ăn dặm một cách khoa học. Một số bé khác có thể muộn hơn nhưng muộn nhất là trước 7 tháng tuổi.
Các mẹ có thể tham khảo những dấu hiệu dưới đây khi bé đã sẵn sàng để vào giai đoạn ăn dặm
– Cân năng bé tăng nhanh, có lúc tăng gấp đôi so với cân nặng lúc mới sinh
– Trẻ đã có thể tự ngồi, đầu có thể thẳng đứng để mẹ có thể đút thức ăn
– Lưỡi của bé không còn đẩy thức ăn hoặc đồ vật gì đó ra nữa
– Môi dưới của bé có thể tự động đưa ra để đón thức ăn mẹ đút
– Sau khi bú sữa mẹ, bé khóc và đòi thêm và thường đòi bú nhiều hơn bình thường
– Hoạt động thường ngày của bé tăng lên. Bình thường bé chỉ nằm yên, tay chân ngọ nguậy nhẹ. Sau 1 đến 2 tuần bé muốn trườn người, tự lật người và cử động mạnh hơn. Đây là lúc các mẹ nên nhận thấy rằng nguồn dinh dưỡng từ sữa mẹ là không đủ để đáp ứng năng lượng cho các hoạt động của bé.
Những dấu hiệu khác là hay cáu kỉnh và mút tay, bé ngủ ban ngày không yên và thức dậy sớm như đói và muốn ăn thêm.
3. Những giai đoạn cho bé ăn dặm đúng cách
Giao đoạn 1: làm quen và ăn bột
Giai đoạn này bắt đầu từ 6 tháng tuổi hoặc các mẹ nhận thấy bé đã có các dấu hiệu trên khi bé đã qua 5 tháng tuổi. Đây là giai đoạn khó khăn và vất vả nhất của cả mẹ và con.
Việc nấu bột ăn dặm cho bé trong lần đầu của các mẹ không hề dễ dàng. Vì mẹ không biết trẻ bắt đầu ăn dặm nên ăn gì. Cũng như khẩu vị, hương vị của bé không giống người lớn. Cách nấu cháo cũng cần phải khoa học loại bỏ những thực phẩm gây hại cho bé. Nếu không mẹ sẽ mắc phải những sai lầm khi cho bé ăn dặm
Giai đoạn 2: làm quen và ăn cháo
Sau khi bé ăn bột được 3 – 4 tháng, tức là bé nhà mình đã được 9 – 10 tháng tuổi. Lúc này bé đã quen hơn với những thực phẩm, hương vị của nhiều loại thức ăn. Mẹ hoặc bố đã có thể nấu cháo cho bé ăn. Một điều cần lưu ý là bé cần ăn đầy đủ 4 loại dinh dưỡng, bé cần ăn cả thịt, cá, rau… Nhiều mẹ chỉ hầm nước xương rồi lấy nấu cháo cho con. Như vậy là hoàn toàn không đủ và thiếu dinh dưỡng rất nhiều cho bé.
Trong giai đoạn này, tình trạng biếng ăn và ăn ít của trẻ có thể diễn ra thường xuyên nên các mẹ phải biết cách cho trẻ ăn dặm đúng cách, để cải thiện tình trạng này nhé!
Giao đoạn 3: làm quen và ăn cơm
Tới giai đoạn này thì mẹ và con đã có thể vui vẻ ăn cùng nhau rồi. Làm sao để biết bé đã đến giai đoạn ăn cơm? Đó là khi mẹ thấy bé nhà mình đã có đủ 20 chiếc răng nhỏ xinh để nhai thức ăn. Ba mẹ phải chọn loại gạo mềm, dằm cơm kỹ cho con, thức ăn phải và rau củ phải cắt thật nhỏ để con không bị hóc các mẹ nhé!
Thật không có gì hạnh phúc hơn khi hai mẹ con ăn cùng nhau và con nói rằng: “cơm ngon quá mẹ ơi!” Đây cũng là mong muốn và niềm hạnh phúc của tất cả những người làm mẹ, làm cha khi thấy mình con mình ăn uống và phát triển toàn diện. Nhưng để tới được đây, mẹ phải biết cách cho trẻ ăn dặm đúng cách. Cùng xem những hướng dẫn của chuyên gia bên dưới đây nhé!
4. Cách cho trẻ ăn dặm đúng cách của chuyên gia
Khi mới vào đời bé bú mẹ như một bản năng khó tách rời và trong khoảng 5 – 6 tháng đầu tiên bé đã quá quen với hương vị ngọt của sữa mẹ. Nên việc cho bé ăn các thức ăn khác ngoài sữa mẹ sẽ làm bé thấy lạ và không hứng thú ăn. Vì vậy, mẹ cần cho trẻ ăn dặm đúng cách, có quy trình để đảm bảo dinh dưỡng cũng như quá trình phát triển của bé về sau.
4.1 Sự quan trọng của việc cho trẻ ăn dặm đúng cách
– Cho trẻ ăn dặm không đúng cách mang đến nhiều hệ lụy về sau cho bé. Đầu tiên phải kể đến đó là khả năng tiêu hóa của bé. Cho bé ăn dặm đúng cách sẽ giúp bé tiếp thu đầy đủ chất dinh dưỡng, đúng cách mà không có tác hại phụ xảy ra như: tiêu chảy, táo bón, nôn ọe…
– Việc kết hợp nhiều thực phẩm không đúng cách sẽ sẽ sản sinh ra độc tố gây hại. Việc cho bé ăn dặm đúng cách phải dựa trên khoa học nên mẹ không nên pha trộn khi chưa biết rõ về thành phần của thực phẩm.
Có 3 cách cho trẻ ăn dặm đúng cách để tránh tình trạng này:
+ Mẹ có thể sử dụng cháo ăn dặm ở ngoài với sự nghiên cứu của các chuyên gia dinh dưỡng để đảm bảo bé có thể tiếp thu nhiều chất dinh dưỡng trong một bữa mà không gây hại.
+ Cách thứ hai mẹ nên tham khảo cách kết hợp thực phẩm để cho trẻ ăn dặm đúng cách.
+ Cách thứ ba, nếu mẹ tự nấu cho bé thì nên nấu từng thực phẩm riêng biệt để giúp bé làm quen với mùi vị, từ đó mẹ có thể tìm ra món ăn sở thích của con hoặc sở ghét của con để điều chỉnh cho con ăn đầy đủ chất dinh dưỡng
– Cho bé ăn dặm đúng cách sẽ giúp khả năng nhai hay phản xạ nhai của bé phát triển. Hiện nay có nhiều tình trạng bé hay ngậm mà không nuốt thức ăn. Đó là do trong quá trình ăn dặm chưa đúng cách nên phản xạ nhai của bé kém, bé thường ngậm và gây cho mẹ nhiều bực tức
4.2 6 nguyên tắc mẹ phải nhớ để cho bé ăn dặm đúng cách
Theo khuyên cáo của Hiệp hội nhi khoa Hoa Kì AAP, nguyên tắc dưới đây mẹ tuyệt đối phải nhớ để cho bé ăn dặm đúng cách, khoa học và đảm bảo dinh dưỡng cho bé
Nguyên tắc 1: Lựa chọn đúng thời điểm để bắt đầu cho bé ăn dặm
Mỗi trẻ sinh ra có sức khỏe cũng như thể chất khác nhau. Chính vì thế giai đoạn ăn dặm cũng từ đó có sự khác biệt. Những trẻ thông thường thì sẽ ăn dặm từ 6 tháng tuổi. Với lời khuyên của chuyên gia về Khi nào nên cho trẻ ăn dặm ở trên hy vọng mẹ sẽ nhớ rõ và tránh được những tác hại xấu nhất và thậm chí nguy hiểm cho con.
Không có bé nào vừa sinh ra có thể đi hoặc chạy được. Việc ăn thực phẩm khác ngoài sữa mẹ cũng cần nhiều thời gian và từng giai đoạn để thích nghi.
Nguyên tắc 2: Ăn ít giai đoạn đầu và tăng dần khẩu phần về sau
Mẹ nào cũng muốn bé yêu của mình ăn thật ngon thật nhiều để chóng lớn và khỏe mạnh. Nhưng để đạt được điều đó một cách trọn vẹn nhất, mẹ phải thật sự kiên nhẫn trong giai đoạn đầu. Hãy cho bé ăn thật khoa học, chậm rãi từ ít đến nhiều. Hệ tiêu hóa của bé trong giai đoạn này còn rất non và mỏng manh, việc cho bé ăn nhiều có thể dẫn đến tổn thương dạ dày của bé do hoạt động quá nhiều, quá sức. Từ đó bé sẽ có thể bị bệnh lý về dạ dày khi lớn.
Trẻ bắt đầu ăn dặm mẹ có thể cho bé ăn 1 – 2 thìa bột pha loãng, rồi từ từ tăng dần khẩu phần lên ¼ chén, 1/3 chén…
Đặc biệt nếu bé không chịu ăn hoặc ăn khó khăn, mẹ có thể cho bé bú 1 ít sữa sau đó lại tiếp tục cho ăn. Kiên nhẫn lên mẹ nhé! Bé nhà mình sẽ lớn nhanh thôi
Việc cho ăn như vậy sẽ giúp bé vừa có thể làm quen với thức ăn mới cũng như là không quá no để từ chối bú sữa mẹ.
Nguyên tắc 3: Cho bé ăn dặm đúng cách với bột loãng rồi mới đến bột đặc
Dưới đây là hình ảnh các giai đoạn và công thức nước:cháo cho bé ăn. Hãy cho bé ăn thật lỏng giai đoạn đầu và đặc dần về sau mẹ nhé!
Nguyên tắc 4: Cho bé ăn từ vị ngọt chuyển dần sang vị mặn
6 tháng từ khi bé trào đời, bé chỉ quen với sữa mẹ. Việc cho bé ăn những thức ăn mặn ngay sẽ làm cho bé không tiêu hóa được hết. Bé chỉ thích mùi sữa của mẹ và từ chối những thức ăn khác.
Nguyên tắc 5: Chén cháo giàu dinh dưỡng với 4 nhóm thực phẩm
Hãy làm cho bữa ăn của bé phong phú và đa dạng với những thực phẩm thuộc 4 nhóm chính dưới đây để cung cấp đầy đủ vitamin cũng như các chất cần thiết cho bé như: sắt, vitamin A, B, E, protein…
– Đường, tinh bột: gạo, lúa mì, yến mạch,…
– Đạm: thịt heo, thịt bò, cá đồng, tôm, cua,…
– Sơ (rau, củ, quả): cà rốt, bí đỏ, bí xanh, rau bồ ngót, cải bó xôi,…
– Béo: 1 thìa dầu ăn nhỏ cho mỗi chén cháo của bé
Khi trẻ bắt đầu ăn dặm mẹ nên tập cho bé ăn những thức ăn lành tính như: rau củ, cá đồng trước để bé quen và xem có phản ứng gì không. Nếu bé tiếp thu tốt thì bé rất khỏe mạnh và đã sẵn sàng để ăn thêm những món ngon khác của mẹ. Tuy nhiên quá trình ăn mỗi món cần 4 đến 5 ngày và cho ăn từ từ.
Mẹ có thể mua những món cháo ăn dặm ở những địa điểm uy tín để giúp bé ăn ngon và dinh dưỡng hơn.
Nguyên tắc 6: Cho bé ăn dặm đúng cách là không ép bé ăn, hãy để bé vui
Nhiều bé trong giai đoạn đầu sẽ từ chối, lắc đầu và mỉm môi trước những thìa bột của mẹ. Dù là bất cứ lý do gì mẹ cũng không được ép bé ăn. Việc ép bé ăn có thể gây tác dụng ngược như bé nôn ọe, cáu gắt… Việc ép ăn sẽ hình thành trong đầu trẻ ác cảm cho bé, khiến bé cảm thấy sợ hãi và không hứng thú khi ăn sau này.
Thay vào đó mẹ hãy dạy cho con mỗi bữa ăn là một niềm vui. Hãy biến những bữa ăn của bé trở nên nhiều màu sắc và vui tươi như: mẹ có thể sử dụng những chén cháo có màu sắc hình dáng bắt mắt.
Như vậy là các mẹ đã biết cách cho trẻ ăn dặm đúng cách và những nguyên tắc cần nhớ rồi? Nhưng chúng ta nên chuẩn bị những gì trong lần đầu tiên ăn dặm của bé. Các mẹ cùng đọc phần tiếp theo nhé!
5. Trẻ bắt đầu ăn dặm nên ăn gì? Chuẩn bị cho bé ăn dặm lần đầu từ A-Z
5.1 Chuẩn bị cho trẻ ăn dặm đúng cách lần đầu, mẹ cần những gì?
1 – Dụng cụ hỗ trợ
– 1 bộ bàn ghế nhỏ dễ thương: nếu bé của mẹ đã cứng cáp và có thể tự ngồi thì mẹ có thể cho bé ngồi vào đó và đút cho bé ăn dễ dàng hơn, 1 mẹo nhỏ là bạn không nên để chân bé chạm đất, như thế bé sẽ ăn tập trung hơn rất nhiều!
– 1 bộ chén thìa màu sắc: các bé luôn thích những vật dụng nhỏ xinh và màu sắc. Chính về thế mẹ cần chuẩn bị 1 bộ bao gồm: thìa nước, thìa thức ăn, đĩa nhiều ngăn, chén nhữa nhiều hình thù. Lưu ý tất cả vật dụng này phải bằng nhựa tốt để tránh gây tổn thương cho con. Một bộ đầy đủ trong siêu thị cũng khá rẻ mẹ nha!
– Khăn, vải: mẹ cần một vài chiếc khăn nhỏ để quàng cổ cho bé ăn không dính vào người. 1 vài khăn ướt để lau chùi cho con. Mẹ chú ý nên chọn những loại vải thật mềm và tránh mua một số loại vải gây dị ứng cho bé nhé.
– 1 bộ chày cối nhỏ và máy xay: vì bé luôn cần ăn cháo thật mịn nên mẹ có thể sử dụng máy xay và chày cối nhỏ để nghiền thức ăn cho con.
– 1 quyển sổ tay để viết Nhật ký ăn dặm của con: quan sát và chăm sóc con trong độ tuổi ăn dặm là vô cùng quan trọng. Mẹ phải có sổ tay để ghi lại quá trình ăn của con, ghi lại xem con thích ăn gì, ghét ăn gì và dị ứng với thức ăn nào… Như vậy mẹ sẽ hoàn toàn kiểm soát được quy trình ăn dặm khoa học của con.
2 – Kiến thức ăn dặm cho bé
– Về cách cho bé ăn dặm đúng cách
Cho trẻ ăn dặm là cả một khoa học và nghệ thuật được các chuyên gia nghiên cứu qua hàng trăm năm. Chính vì thế việc tiếp thu những kiến thức này sẽ giúp mẹ nuôi con khỏe mạnh và tránh những sai lầm đáng tiếc. Mẹ nên đọc kỹ cách cho bé ăn dặm đúng cách của Hatato ghi ở trên nhé!
– Danh sách thực đơn ăn dặm cho bé
Việc chuẩn bị thực đơn cho bé là vô cùng quan trọng và khoa học. Vì có những thực phẩm bé 5 – 6 tuổi chưa thể ăn được chính vì thế mẹ phải có danh sách các thực đơn cho bé để đa dạng cũng như đầy đủ dinh dưỡng cho con, giúp con ăn không nhàm chán.
– Mua 1 vài quyến sách dạy về ăn dặm cho con hoặc tham gia cộng đồng sức khỏe
Hatato xin giới thiệu một vài cuốn sách dạy ăn dặm nổi tiếng trên thế giới như: Ăn dặm không nước mắt (mẹ Xoài), Sách ăn dặm không phải là cuộc chiến, Sách ăn dặm kiểu Nhật,…
3 – Kỹ năng
– Kiên nhẫn, kiên nhẫn và kiên nhẫn:
Đây vừa là một kỹ năng và một đức tính cần có của mẹ để nuôi con tốt. Những lần đầu sẽ vô cùng khó khăn và gian nan cho cả mẹ và con. Nhưng hãy kiên nhẫn và cho con ăn từng chút một. Đừng lo lắng và vội vàng mẹ nha! Bé của mẹ sẽ lớn nhanh thôi.
– Chọn thực phẩm và nấu cháo:
Đây là kỹ năng gần như tất cả mẹ trẻ nào cũng đã có rồi. Tuy nhiên các mẹ vẫn cần một ít trợ giúp từ cách chọn bột ăn dặm để có thể chăm sóc con nếu mẹ quá bận hoặc nấu chưa ngon, chưa đa dạng đồ ăn cho bé.
– Biến bữa ăn của bé thành niềm vui
Cách tạo hứng khởi khi ăn cho bé cũng là một kỹ năng mẹ cần tập luyện nữa nè! Mẹ phải nhớ nguyên tắc tuyệt đối không ép trẻ ăn vì như thế sẽ khiến bé sợ hãi mỗi khi mẹ đút cháo cho bé. Một số mẹo nhỏ cho mẹ như: cho bé ăn đua với bạn cùng tuổi, để anh trai hoặc chị gái đút cho em,…
5.2 Nguyên tắc cho bé ăn dặm đúng cách trong bữa đầu tiên
1 – Nguyên tắc thời gian
Khi mẹ đã có câu trả lời về mấy tháng cho bé ăn dặm thì câu hỏi tiếp theo mẹ quan tâm chắc hẳn là thời gian cho bé ăn dặm trong ngày như thế nào? Để dễ dàng hơn trong những lần ăn đầu tiên, mẹ nên cho bé ăn lúc mới ngủ dậy hoặc lúc bé đang cảm thấy đói
Đặc biệt lưu ý: chỉ nên cho bé ăn dặm vào ban ngày, vì nếu bé có vấn đề bất thường có thể đưa đến bệnh viện (khi đó bệnh viện còn đang trong giờ làm việc).
2 – Chọn thực đơn
Chỉ nên cho bé ăn bột thật loãng trong lần đầu tiên. Vì bé chưa quen nên nếu ăn bột đặc hơn bé có thể bị sặc hoặc nặng hơn là bột có thể vào đường ống thở của bé gây tắc thở. Các mẹ phải để ý trong quá trình ăn của bé nhé.
3 – Cho trẻ ăn dặm ngày mấy bữa – liều lượng như thế nào?
Lần đầu, mẹ nên cho bé ăn thử khoảng 1 đến 3 thìa cà phê nhỏ cháo loãng trong vòng 3 ngày. Khi bé đã quen mẹ có thể tăng dần lượng qua mỗi bữa ăn tùy mỗi bé
5.3 Trẻ bắt đầu ăn dặm nên ăn gì đầu tiên?
Vì suốt 6 tháng sau khi sinh bé chỉ uống sữa mẹ nên bé đã rất quen với vị ngọt. Lần đầu bé ăn mẹ phải chọn loại bột ngọt hoặc pha thêm sữa vào cháo cho bé quen dần, đây là cách cho trẻ ăn dặm mẹ nên nhớ!
Quy trình: bột ngọt hoặc bột rau củ —- bột thịt —- bột hải sản. Mẹ phải cho bé ăn quen dần từng loại một và không quên cho bé bú sữa thường xuyên
Mẹ có thể sử dụng 2 loại bột dưới đây trong lần đầu tiên của bé
– Bột cháo ngọt
Cách chế biến: sử dụng gạo xay nhuyễn để nấu cháo (nấu cháo thật loãng) —- sau đó đợi cháohết nóng —- thêm sữa mẹ hoặc sữa công thức. Tuyệt đối không thêm bất kỳ gia vị nào
– Rau củ:
Các mẹ có thể sử dụng những loại củ như: cà rốt, bí đỏ, khoai lang
Cách chế biến: tương tự như bột cháo ngọt, rau củ luộc và xay, giã cho thật min rồi trộn vào cháo. Như vậy là mẹ đã có 2 thực đơn cho bé trong những lần ăn dặm đầu tiên rồi.
5.4 Lưu ý quan trọng khi cho trẻ ăn dặm lần đầu
– Cháo thừa sau khi bé ăn mẹ có thể ăn hoặc bỏ đi chứ không để dành bữa sau. Nếu mẹ đang sử dụng cháo của Hatato, phần bột chưa được pha với nước nóng mẹ hoàn toàn có thể cất và sử dụng trong lần tới với túi có khóa zip tiện lợi.
– Cho con ăn 1 loại thực phẩm từng ít một để xem con có bị dị ứng không, nếu có thì giảm liều lượng hoặc chuyển qua thức ăn khác
– Không nêm gia vị khi nấu bột cháo cho bé
– Sữa vẫn là nguồn dinh dưỡng chính, mẹ phải canh thời gian trong ngày cho bé ăn dặm để tránh tình trạng bé bỏ sữa vì no
– Tất cả thức ăn khi bé ăn phải được xay thật nhuyễn và mịn
Trên đây, Hatato vừa hướng dẫn cho mẹ về cách cho trẻ ăn dặm đúng cách toàn tập (trong lần đầu tiên cũng như những giai đoạn tiếp theo). Qua bài viết các bố mẹ cũng đã biết được mấy tháng cho bé ăn dặm, trẻ bắt đầu ăn dặm nên ăn gì, những dấu hiệu và những lưu ý cần tránh. Hy vọng các mẹ sẽ có được những phương pháp và kiến thức giúp cho con mình ăn dặm đúng cách, dinh dưỡng và khoa học. Tránh được những sai lầm không đáng có để cho con những thứ tốt nhất. Nếu các mẹ thấy bài viết hay và hữu ích hãy chia sẻ cho những mẹ khác cùng biết nhé.
Kênh Youtube của Hatato: Tại Đây
Xem thêm một số mẫu xe đẩy cho bé khác nhà Hatato: Tại Đây